Chúng ta
đã biết phòng tránh tai nạn và thương tích cho trẻ em là một trong các
nhiệm vụ chung của mỗi gia đình, nhà trường và toàn xã hội. Tai nạn thương tích
(TNTT) thường bất ngờ xảy ra, không có nguyên nhân rõ ràng, khó lường
trước được và gây ra những thương tổn trên cơ thể người và có thể xảy ra mọi
lúc, mọi nơi nhất là ở lứa tuổi học sinh. Vì ở lứa tuổi này các em thường hiếu
động, thích tò mò, nghịch ngợm và chưa có kiến thức, kỹ năng, phòng tránh nên
rất dễ bị tai nạn thương tích. Do đó việc tuyên truyền đến cán bộ, giáo viên, nhân
viên và toàn thể học sinh về phòng tránh TNTT là vô cùng cần thiết. Nhằm hạn chế nguy cơ mắc
và tử vong do TNTT chúng ta cùng tìm hiểu về TNTT và các biện pháp phòng tránh
và sơ cấp cứu kịp thời qua một số biện pháp sau.
1. Phòng tránh tai nạn giao thông cho trẻ em.
* Người chăm sóc trẻ cần
chú ý:
- Trẻ em không đi xe đạp
hàng ba. Không đùa nghịch đu bám tàu xe. Không đua xe, không phóng nhanh vượt
ẩu.
- Không điều khiển xe sau
khi uống bia, rượu, đồ uống có cồn.
- Mọi người khi tham gia
giao thông cần nghiêm chỉnh chấp hành luật an toàn giao thông, đội mũ bảo hiểm
cho trẻ em trên 6 tuổi khi đi xe máy.
- Trẻ nhỏ khi qua đường
cần có người lớn đi kèm.
- Phải làm hàng rào,
cổng, cửa chắn nếu nhà gần đường giao thông đặc biệt là nhà có trẻ nhỏ.
Hình 1:
Không đá bóng, dắt trâu hoặc chơi đùa dưới lòng đường
* Cách sơ cấp cứu:
- Khi trẻ bị tai nạn giao thông cần nhanh chóng
sơ cứu cầm máu vết thương.
- Nếu bị chấn thương vào đầu hoặc nghi ngờ có gãy xương cần cố định và bất động nạn
nhân, gọi người có chuyên môn y tế giúp đỡ
sau đó nhanh chóng chuyển
trẻ bị nạn đến cơ sở y tế gần nhất.
2. Phòng tránh đuối nước cho trẻ
em
Trẻ nhỏ sức yếu nên rất dễ bị ngạt thở khi ngã xuống nước, dù rất ít nước
trẻ cũng có thể bị chết đuối.
* Người chăm sóc trẻ cần chú ý:
- Luôn để mắt đến trẻ, không để trẻ chơi đùa một mình bên cạnh các vật dụng
chứa nước như chum, vại, bể nước, hố nước, giếng nước.
- Không cho trẻ đi tắm, bơi ngoài sông,
suối mà không có người lớn đi kèm.
- Nên rào quanh ao, hố nước, hố sâu, hố vôi và lấp kín các hố và rãnh nước
sau khi sử dụng.
- Nên làm nắp đậy chắc chắn, an toàn cho giếng, chum vại.
- Người lớn phải đưa trẻ đi học trong mùa mưa lũ, đặc biệt khi phải đi qua
suối, sông.
- Phải mặc áo phao cho trẻ khi tham gia giao thông đường thủy.
- Nên dạy trẻ tập bơi lội khi trẻ được 6 tuổi trở lên.
Hình 2:
Hãy dạy bơi cho trẻ em từ 6 tuổi trở lên
* Cách sơ cấp cứu:
- Cần nhanh chóng đưa trẻ
ra khỏi nước, làm thông đường thở.
- Nếu trẻ đã bất tỉnh phải hà hơi thổi ngạt một
cách kiên trì sau đó nhanh chóng chuyển trẻ bị nạn đến cơ sở y tế gần nhất.
3. Phòng tránh ngộ độc cho trẻ em
* Người chăm sóc trẻ cần chú ý:
- Phải cách ly hoặc để xa tầm với của trẻ các
loại thuốc, hóa chất như thuốc trừ sâu, thuốc chuột, thuốc chữa bệnh, bình xịt
muỗi, thuốc tẩy rửa v.v.
- Hướng dẫn và thực hành
cho trẻ ăn, uống sạch, không ăn thức ăn lạ, thức ăn ôi thiu, nấm lạ…
- Không sử dụng các vật
chứa hóa chất để đựng đồ ăn, thức uống.
- Không sử dụng các vật
đựng đồ ăn thức uống để chứa các chất khác như xăng, cồn, dầu hỏa.
Hình 3:
Cách ly hoặc để xa tầm với của trẻ các loại thuốc, hóa chất
* Cách sơ cấp cứu:
Nếu nghi ngờ trẻ uống
nhầm phải thuốc trừ sâu, hóa chất độc hại, ăn phải nấm độc…thì bằng mọi cách
gây nôn ngay cho trẻ và cho uống than hoạt tính. Sau đó chuyển ngay trẻ tới cơ
sở y tế gần nhất để cấp cứu.
4. Phòng tránh ngã cho trẻ em
Trẻ nhỏ thường hiếu động, chạy nhảy, leo trèo nên rất
dễ bị
ngã. Ngã là loại tai nạn thương tích dễ gặp và dễ gây những hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của
trẻ.
*Người chăm sóc trẻ cần chú ý:
- Thường xuyên nhắc nhở trẻ không
chạy nhảy, nô đùa, xô đẩy nhau khi ở nhà, ở trường, trên đường đi học, đi chơi.
- Dạy trẻ không được leo trèo: trèo cây, trèo tường, cột điện, cầu thang...
- Võng mắc cho trẻ phải thấp và có dây buộc 2 mép võng khi trẻ ngủ trong
võng. Không cho trẻ nhỏ đùa nghịch, đu võng...
- Đảm bảo các bậc thềm, bậc cầu thang không trơn trượt, không quá dốc, quá
hẹp.
- Luôn giữ sàn nhà, nhà tắm, sân khô ráo không trơn trượt,
không mấp mô lồi lõm.
Hình 4: Hãy dạy trẻ không được leo trèo cầu thang
* Cách sơ cấp cứu:
- Quan sát, tìm hiểu nguyên nhân gây cho trẻ ngã
để có cách xử lý thích hợp.
- Nếu chấn thương nhẹ như bầm, tím, xây sát da thì phải rửa bằng
nước sạch, sát trùng và băng lại.
- Nếu chấn thương nặng như gãy xương, chảy máu
thì phải cố định xương và cầm máu bằng cách băng ép sau đó nhanh chóng đưa trẻ
đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.
5. Phòng tránh bỏng cho trẻ em
Bỏng rất nguy hiểm, nếu
bỏng nặng có thể để lại di chứng như sẹo, co rút cơ, gây tàn phế
suốt đời hoặc gây chết người. Trẻ em, đặc biệt từ 2 - 5 tuổi dễ
bị bỏng vì tính trẻ
hiếu động, tò mò và do sự bất cẩn
của người chăm sóc trẻ.
Hình 5:
Hãy để xa tầm với của trẻ các vật nóng, nguy hiểm
* Người chăm sóc trẻ cần
chú ý:
- Phải làm cửa chắn quanh khu vực nấu ăn.
- Phải để xa tầm với của trẻ đối với thức ăn,
đồ uống mới nấu như nồi canh, nồi cơm, nước sôi, phích nước nóng, vật dễ cháy
nổ như ga, xăng, cồn…
- Luôn kiểm tra nhiệt độ
của thức ăn, đồ uống trước khi cho trẻ ăn, uống.
- Hướng dẫn trẻ không nghịch lửa và các vật dễ
cháy nổ như diêm, bật lửa, xăng dầu.
Hình 6: Ngâm phần tay trẻ bị bỏng vào
chậu nước mát
*Cách sơ cấp cứu:
Khi trẻ bị bỏng, cần nhanh chóng
đưa trẻ ra
khỏi nguồn gây bỏng, ngâm vùng cơ thể bị bỏng hoặc dưới vòi nước mát trong vòng 20- 30 phút,
sau đó chuyển trẻ bị nạn đến cơ sở y tế
gần nhất càng sớm càng tốt.
6. Phòng tránh động vật cắn, đốt, húc trẻ em.
*Người chăm sóc trẻ cần
chú ý:
- Không cho trẻ trêu chọc
các con vật như chó, mèo, không phá tổ ong.
- Dạy trẻ không chơi gần
bụi rậm đề phòng rắn cắn.
- Đi ra ngoài buổi tối
với trẻ nên có đèn hoặc khua gậy khi đi qua bụi rậm.
- Không cho trẻ đứng hay
đùa nghịch trên lưng trâu, bò.
- Phải tiêm phòng đầy đủ
cho các vật nuôi như chó, mèo.
*Cách sơ cấp cứu:
- Rửa vết cắn bằng nhiều nước và xà phòng, nếu
cần có thể sử dụng bất cứ loại nước sạch có sẵn rồi chuyển trẻ tới cơ sở y tế.
7. Phòng tránh điện giật cho trẻ em.
Điện giật rất nguy hiểm
vì gây bỏng, tổn thương thần kinh và dễ gây chết người.
*Người chăm sóc trẻ cần
chú ý:
- Để ổ điện lên cao,
ngoài tầm với của trẻ.
- Dùng ổ cắm điện có nắp
đậy hoặc lấy băng dính dán kín những ổ cắm điện ít dùng đến.
- Cấm dùng dây điện không
có phích để cắm trực tiếp vào ổ điện.
- Phải thường xuyên kiểm
tra hệ thống điện đề phòng bị hở.
- Dạy trẻ và không để trẻ
chơi gần máy thủy điện nhỏ, trạm điện,
biến thế điện.
- Dạy trẻ và hướng dẫn trẻ
tránh xa nơi dây điện đứt rơi xuống.
- Không để trẻ trèo cột
điện, thả diều gần đường dây điện.
- Hướng dẫn trẻ khi trời
mưa to, giông bão phải chạy ngay vào trong nhà, không được đứng ngoài đồng
trống, không được trú, nấp dưới gốc cây to để phòng sét đánh.
Hình7: Khi cứu
người bị điện giật phải dùng vật liệu cách điện để tiếp xúc tách
nạn nhân ra khỏi nguồn điện
* Cách sơ cấp cứu:
- Quan sát đảm bảo an toàn và bằng mọi cách
tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện.
- Nếu trẻ đã bất tỉnh phải kêu gọi mọi người
giúp đỡ, tiến hành ép tim ngoài lồng ngực và hà hơi thổi ngạt theo các bước dưới đây, cần làm ngay
lập tức và kiên trì. Sau đó, khi thấy nạn nhân hồi tỉnh sẽ chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế gần nhất.
8. Phòng tránh ngạt, tắc đường thở cho trẻ em
Trẻ nhỏ rất dễ bị ngạt và tắc đường thở khi nuốt
hoặc nhét các vật gây tắc đường thở vào miệng, mũi.
*Người chăm sóc trẻ cần
chú ý:
- Cho trẻ ăn thức ăn đã
nghiền nhuyễn, không lẫn xương, lẫn hạt.
- Để ngoài tầm với của trẻ các vật dễ
nuốt như đồng xu, kim băng, cúc
áo, hạt trái cây, lạc…
- Không để trẻ nhỏ vừa ăn
vừa cười đùa.
- Dạy trẻ không nên
chơi trò
dùng túi ni lông, chăn, gối để chụp lên đầu nhau.
* Cách sơ cấp cứu:
- Nhanh chóng lấy dị vật
ra khỏi mũi, miệng của trẻ.
- Để trẻ cúi hoặc nằm sấp
trên đùi bạn, đầu thấp hơn cơ thể. Vỗ mạnh nhiều lần vào lưng giữa hai vai trẻ
để dị vật bật ra ngoài.
- Nếu trẻ
bất tỉnh phải hà hơi thổi ngạt
như các bước dưới đây và khi trẻ thở được thì chuyển ngay trẻ tới cơ sở
y tế gần nhất.
Hình 8: Để trẻ cúi gập người, vỗ mạnh nhiều lần vào vùng lưng giữa 2 xương bả
vai để tạo phản xạ văng dị vật ra khỏi cơ thể trẻ
9. Phòng tránh tai nạn bom mìn và các loại vật nổ cho trẻ em
- Bom mìn, đạn, vật liệu nổ đều rất nguy hiểm,
gây chết người hoặc thương tích cho bản thân và mọi người xung quanh.
* Người chăm sóc trẻ cần
chú ý:
- Dạy trẻ
biết phòng tránh và nhận biết được các loại bom mìn, đạn, vật liệu nổ.
- Không để trẻ tham gia
dò tìm phế liệu chiến tranh.
- Không được cưa, đục,
tháo gỡ hoặc đốt cháy bom, mìn, vật nổ, vật lạ.
- Phải rào và lắp biển
báo, biển cấm khi phát hiện khu vực có bom mìn, vật nổ.
- Dạy trẻ tuyệt đối không
được đụng, chạm, cầm, di chuyển, ném đến bom mìn, vật nổ, vật lạ với bất cứ lý
do gì khi nhìn thấy.
- Không được dùng sỏi đá,
que, gậy hoặc những vật khác để ném, đạp
vào bom, mìn, vật nổ.
10. Phòng tránh vật sắc nhọn cắt, đâm
* Trẻ nhỏ rất thích tiếp xúc với mọi vật nên có nguy cơ cao bị
các vật sắc nhọn cắt, đâm
vào người. Người chăm sóc trẻ nên hết sức chú ý:
- Để lên cao, an toàn hoặc có giá
treo ngoài tầm với của trẻ các vật dụng sắc nhọn trong gia đình như dao, kéo,
rìu, cưa, cung nỏ, liềm,...
- Không cho trẻ chơi với các vật dụng
sắc nhọn trong gia đình hoặc chơi ở nơi có nhiều vật dụng sắc nhọn xung quanh
như mảnh kính vỡ, đá nhọn,...
* Cách sơ cấp cứu
Nhanh chóng rửa sạch, sát trùng và
cầm máu vết thương, sau đó đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhất.
Hình 9: Các vật sắc nhọn phải có giá treo
cao, xa tầm với của trẻ
* Cách sơ cấp cứu:
- Tiến hành cầm máu sau
vết thương.
- Nếu có nghi ngờ có gãy xương cần cố định và
bất động nạn nhân,
gọi người có chuyên môn y tế giúp đỡ.
- Nhanh chóng chuyển trẻ bị nạn đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.
Hình 10
Cố định và bất động nạn nhân bị gãy xương chân
Bảo vệ
và chăm sóc trẻ em không chỉ là trách nhiệm, mà còn thể hiện tình cảm của người
lớn dành cho trẻ em. Mỗi gia đình, cá nhân hãy cùng chăm lo, bảo vệ trẻ em, góp
phần phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ em.
Tác giả: HP